Opis
Z przekazów wynika, że ok. 1367 roku w Pruszczu Gdańskim istniała parafia katolicka. Z budynkiem kościoła wiąże się kilka dramatycznych historii. Był on trzykrotnie podpalany: w 1433 roku przez husytów, w 1460 roku przez Krzyżaków, a kolejny raz w 1577 roku podczas walk Gdańska z królem Stefanem Batorym. Został przejęty przez protestantów w 1585 roku i pod ich opieką został do końca wojny. Przed głównym wejściem do kościoła znajduje się wzniesiona w 1648 roku murowana brama cmentarna z kamiennym detalem w postaci czaszki z piszczelami, kryta dwuspadowym daszkiem pokrytym dachówką. Brama pozostała jako jedyny element dawnego ogrodzenia otaczającego kościół. Brama służyła niegdyś do specyficznego celu: po jej obu stronach znajdował się łańcuch od pręgierza, do którego przykuwano na pośmiewisko ludzi odpowiedzialnych za drobne przestępstwa. W 2008 roku przeprowadzono prace konserwatorskie bramy, dzięki którym z łatwością można odczytać fragment Psalmu XXXIX, który zapisany po niemiecku znajduje się na fryzie. Przetłumaczony brzmi tak: Oznajmij mi, Panie, koniec mój i liczbę dni moich, która jest, abym wiedział, czego mi niedostaje. Otoś pomiernie uczynił dni moje, a bytność moja jako nic przed tobą. Zaprawdę wszytka marność wszelki człowiek żyjący. W kwietniu 1801 roku w czasie wielkiego pożaru Pruszcza kościół szczęśliwie uniknął zniszczeń. Wnętrze świątyni z gwiaździstym sklepieniem, kryje bogate, rzeźbione z drewna i polichromowane wyposażenie, m.in. renesansową ambonę z 1578 r., galerię i barokowy prospekt organowy. Cennym zabytkiem pochodzącym z kościoła jest XIV-wieczny antwerpski ołtarz, który od 1945 roku znajduje się w posiadaniu Muzeum Narodowego w Warszawie. Od ponad 30 lat parafia stara się o odzyskanie swojej własności, do dzisiaj bezskutecznie.
